စက္ကူစုတ် သို့မဟုတ် တစ်နိုင်ငံလုံး ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှု ရပ်စဲရေး သဘောတူစာချုပ် (NCA)

အမြင်သုံးသပ်ချက်၊ မာံသဟာဲ (မင်းစဟိုင်း)

ပဏာမ

တစ်နိုင်ငံလုံး ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုရပ်စဲရေး သဘောတူစာချုပ် (NCA) သည် ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် စတင်လက်မှတ်ရေးထိုးပြီး ၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် တိုးချဲ့ခဲ့သော်လည်း ၂၀၂၁ ခုနှစ် စစ်အာဏာသိမ်းမှုနောက်ပိုင်း၌ လုံးဝပျက်ပြားသွားသည့် အခြေအနေသို့ ရောက်ရှိနေပြီဖြစ်သည်။ စစ်ကောင်စီသည် ၎င်းတို့၏ တရားဝင်မှုကို ပြသရန်အတွက် NCA (၁၀) နှစ်ပြည့် အခမ်းအနားကို ကျင်းပနေသည့်တိုင် မူလလက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည့် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများကမူ အဆိုပါသဘောတူစာချုပ်သည် စစ်အာဏာသိမ်းမှုကြောင့် “စက္ကူစုတ်တစ်ခု” အဖြစ်သို့ ရောက်ရှိသွားပြီဖြစ်ကြောင်း ပြင်းထန်စွာ ရှုတ်ချထားသည်။

ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး (KNU)၊ ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦး (CNF) နှင့် မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ ကျောင်းသားများ ဒီမိုကရက်တစ်တပ်ဦး (ABSDF) ကဲ့သို့သော အဓိကလက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည့်အဖွဲ့များသည် စစ်တပ်၏ NCA သဘောတူညီချက်များအား အကြိမ်ကြိမ်ချိုးဖောက်မှုနှင့် စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို အကြောင်းပြ၍ စစ်ကောင်စီအား လက်နက်ကိုင် ပြန်လည်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်။ NCA ၏ အရင်းခံကျသော ပြဿနာများဖြစ်သည့် အားလုံးပါဝင်ခွင့်မရှိခြင်း (AA, TNLA, MNDAA တို့ကို ချန်လှပ်ထားခြင်း) နှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခုလုံးကို စစ်တပ်က လွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်ထားခြင်းတို့သည် NCA ကျရှုံးရခြင်း၏ အဓိကအကြောင်းရင်းများအဖြစ် သုံးသပ်ကြသည်။

တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးအဖွဲ့ (၆) ဖွဲ့ပါဝင်သော ထုတ်ပြန်ချက်အရ စစ်ကောင်စီ၏ နှစ်ပတ်လည်အခမ်းအနားကို နိုင်ငံတကာမှ သပိတ်မှောက်ရန် တရားဝင်တောင်းဆိုခဲ့ပြီး အဆိုပါအခမ်းအနား တက်ရောက်ခြင်းသည် စစ်အုပ်စု၏ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများကို ထောက်ခံရာရောက်သည်ဟု ဆိုသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ အနာဂတ်ငြိမ်းချမ်းရေးသည် လမ်းနှစ်သွယ်ကွဲနေသည်။ တစ်ဖက်တွင် စစ်ကောင်စီက ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို အခြေခံသည့် NCA လုပ်ငန်းစဉ်ကို ပြန်လည်အသက်သွင်းရန် ကြိုးပမ်းနေချိန်တွင် တော်လှန်ရေးအင်အားစုများကမူ စစ်တပ်၏ နိုင်ငံရေးတွင် ပါဝင်မှုကို အဆုံးသတ်ပြီး လမ်းကြောင်းသစ်တစ်ခုကို လုံးဝဖော်ဆောင်ရန် ကြိုးပမ်းလျက်ရှိသည်။

၁။ NCA ၏ သမိုင်းဆိုင်ရာ နောက်ခံ နှင့် မူလအစ

(က) ဦးသိန်းစိန်အစိုးရ၏ ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်

NCA ၏ အစသည် ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဘောင်အတွင်း တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များကို နယ်ခြားစောင့်တပ် (BGF) သို့မဟုတ် ပြည်သူ့စစ်အဖြစ် ပြောင်းလဲရန် ယခင်စစ်အစိုးရ၏ ဖိအားပေးမှုကို ငြင်းဆန်ခဲ့သော အဖွဲ့အစည်းများ၏ ပြဿနာကို ဖြေရှင်းရန် ကြိုးပမ်းရာမှ မြစ်ဖျားခံခဲ့သည်။ ၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင် သမ္မတ ဦးသိန်းစိန်အစိုးရ တက်လာပြီးနောက် ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးရန် ဖိတ်ခေါ်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံတော်၏ လမ်းပြမြေပုံ (Road Map) အဖြစ် အဆင့်သုံးဆင့် ချမှတ်ခဲ့သည်။

• ပထမအဆင့် – ပြည်နယ်အဆင့် ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးခြင်း။
• ဒုတိယအဆင့် – ပြည်ထောင်စုအဆင့် ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးခြင်း။
• တတိယအဆင့် – လွှတ်တော်တွင် အဓိကနိုင်ငံရေးအင်အားစုများပါဝင်ပြီး ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် သဘောတူလက်မှတ်ရေးထိုးခြင်း။

ဤလုပ်ငန်းစဉ်ကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် ပြည်ထောင်စုငြိမ်းချမ်းရေးဖော်ဆောင်ရေးဗဟိုကော်မတီ (UPCC)၊ ပြည်ထောင်စုငြိမ်းချမ်းရေးဖော်ဆောင်ရေးလုပ်ငန်းကော်မတီ (UPWC) နှင့် မြန်မာ့ငြိမ်းချမ်းရေးဗဟိုဌာန (MPC) တို့ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များဘက်မှလည်း တစ်နိုင်ငံလုံး အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး ဆိုင်ရာ ညှိနှိုင်းရေးအဖွဲ့ (NCCT) နှင့် နောက်ပိုင်းတွင် အဆင့်မြင့်ညှိနှိုင်းရေးကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ (Senior Delegation – SD) တို့ကို ဖွဲ့စည်း၍ အစိုးရနှင့် ညှိနှိုင်းခဲ့ကြသည်။

(ခ) NCA မူကြမ်းရေးဆွဲခြင်း နှင့် အဓိက ပါဝင်သူများ

NCA သည် နိုင်ငံရေးပြဿနာကို နိုင်ငံရေးနည်းလမ်းဖြင့် ဖြေရှင်းရန်နှင့် ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။ မူကြမ်းကို တိုင်းရင်းသားခေါင်းဆောင်များက စတင်ချပြခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြထားပြီး အစိုးရ၊ တပ်မတော်နှင့် တိုင်းရင်းသားအဖွဲ့များအကြား နှစ်နှစ်ကျော်ကြာ ညှိနှိုင်းခဲ့ရသည်။

အစိုးရပိုင်းမှ အဓိကပုဂ္ဂိုလ်အနေဖြင့် ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဦးအောင်မင်းသည် “ဗိသုကာကြီး” အဖြစ်ဟုပင် တင်စားခြင်းခံခဲ့ရပြီး တိုင်းရင်းသားခေါင်းဆောင်များနှင့် ယုံကြည်မှုတည်ဆောက်ရာတွင် အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့သည်။

တပ်မတော်မှ အဓိကပုဂ္ဂိုလ်အနေဖြင့် လက်ရှိစစ်ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်သည် NCA လက်မှတ်ရေးထိုးပွဲ နှစ်ကြိမ်လုံးတွင် ပါဝင်ဆုံးဖြတ်ခဲ့သူတစ်ဦးအဖြစ် ဖော်ပြခြင်းခံရသည်။

ကြားခံညှိနှိုင်းသူများအဖြစ်MPC သည် နှစ်ဖက်အကြား ပေါင်းကူးတံတားအဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး အခြားကြားခံပုဂ္ဂိုလ်များကလည်း အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့ကြသည်။

၂။ NCA လက်မှတ်ရေးထိုးခြင်း နှင့် အဓိက စိန်ခေါ်မှုများ

(က) လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည့် အဖွဲ့အစည်းများ

NCA ကို အစိုးရ၊ လွှတ်တော်၊ တပ်မတော်၊ နိုင်ငံရေးပါတီများနှင့် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များဟူသော သက်ဆိုင်သူ (Stakeholders) အားလုံး၏ သဘောတူညီမှုဖြင့် နိုင်ငံတကာအသိသက်သေများ ရှေ့မှောက်တွင် လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည်။ စုစုပေါင်း အဖွဲ့ (၁၀) ဖွဲ့ ပါဝင်ခဲ့သည်။

ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး(KNU)၊ ဒီမိုကရေစီအကျိုးပြု ကရင်တပ်မတော် (DKBA)၊ ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး/ကရင်အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်-ငြိမ်းချမ်းရေးကောင်စီ (KNU/KNLA-PC)၊ ရှမ်းပြည်ပြန်လည်ထူထောင်ရေးကောင်စီ(RCSS)၊ ပအိုဝ်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့ချုပ် (PNLO) ၊ ရခိုင်ပြည်လွတ်မြောက်ရေးပါတီ (ALP)၊ မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ ကျောင်းသားများဒီမိုကရက်တစ်တပ်ဦး (ABSDF) နှင့် ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦး (CNF) တို့က ဦးသိန်းစိန်အစိုးရလက်ထက် ၂၀၁၅ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၁၅ ရက်တွင် NCA လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည်။ ထို့နောက် ၂၀၁၈ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၃ ရက်၊ NLD အစိုးရလက်ထက်တွင်မူ မွန်ပြည်သစ်ပါတီ (NMSP) နှင့် လားဟူဒီမိုကရက်တစ်အစည်းအရုံး (LDU) တို့က ထပ်တိုးအနေဖြင့် ပါဝင်လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြသည်။

 (ခ) အားလုံးပါဝင်ရေး မူဝါဒ ပျက်ယွင်းခြင်း

NCA ၏ အကြီးမားဆုံးသော အားနည်းချက်မှာ အားလုံးပါဝင်ရေး (All Inclusive) မူ ပျက်ယွင်းခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ၂၀၁၅ ခုနှစ် လက်မှတ်ရေးထိုးခါနီးတွင် တပ်မတော်က ရက္ခိုင့်တပ်တော် (AA)၊ တအာင်းအမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် (TNLA) နှင့် မြန်မာအမျိုးသား ဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ်တပ်မတော် (MNDAA) တို့ကို ပါဝင်ခွင့်မပြုဟု ငြင်းဆန်ခဲ့သည်။ ဤဆုံးဖြတ်ချက်ကြောင့် KIA, SSPP, KNPP နှင့် NMSP (ကနဦးပိုင်း) ကဲ့သို့သော အဖွဲ့ကြီးများက လက်မှတ်ရေးထိုးရန် ငြင်းဆိုခဲ့ကြသည်။ “ဝ” ပြည် သွေးစည်းညီညွတ်ရေးတပ်မတော် (UWSA) နှင့် မိုင်းလားအဖွဲ့ (NDAA) ကဲ့သို့သော အင်အားကြီးအဖွဲ့များလည်း ပါဝင်ခဲ့ခြင်းမရှိပေ။

(ဂ) လုပ်ငန်းစဉ်အပေါ် လွှမ်းမိုးမှု နှင့် အကောင်အထည်ဖော်မှု မရှိခြင်း

ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်တစ်လျှောက်တွင် တပ်မတော်သည် လုပ်ငန်းစဉ်ကို လွှမ်းမိုးထိန်းချုပ်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ပြီး ၎င်းတို့၏ စစ်တပ်ကြီးစိုးရေးမူဝါဒများဖြင့် NCA သဘောတူညီချက်များ အကောင်အထည်ဖော်မှုကို တားဆီးခဲ့သည်ဟု လက်မှတ်ထိုးအဖွဲ့များက ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ပြည်ထောင်စုငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံများကို လေးကြိမ်တိုင်တိုင် ကျင်းပခဲ့သော်လည်း ရရှိခဲ့သော သဘောတူညီချက်များကို လက်တွေ့အကောင်အထည်ဖော်နိုင်ခဲ့ခြင်း မရှိခဲ့ပေ။

၃။ ၂၀၂၁ စစ်အာဏာသိမ်းမှု၏ အကျိုးသက်ရောက်မှု နှင့် NCA ၏ ပျက်ပြယ်ခြင်း

(က) NCA ၏ အနှစ်သာရကို ဖျက်ဆီးခြင်း

၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ စစ်အာဏာသိမ်းမှုသည် NCA စာချုပ်၏ အနှစ်သာရ၊ အခြေခံမူများနှင့် ရည်မှန်းချက်များကို ပြောင်ပြောင်တင်းတင်း ဖျက်ဆီးလိုက်ပြီး NCA အကောင်အထည်ဖော်မှု လုပ်ငန်းစဉ်ကို ရပ်တန့်စေခဲ့သည်ဟု တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များက တညီတညွတ်တည်း ထုတ်ပြန်ခဲ့ကြသည်။ မူလက NCA ကို အခြေခံသည့် (၅) ပွင့်ဆိုင် သက်ဆိုင်သူများ (အစိုးရ၊ လွှတ်တော်၊ နိုင်ငံရေးပါတီများ၊ တပ်မတော်၊ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ) ဖွဲ့စည်းပုံသည် အာဏာသိမ်းမှုကြောင့် ပျက်စီးသွားပြီး တပ်မတော်တစ်ဖွဲ့တည်းသာ တဖက်သတ် ကျန်ရှိတော့သည်။

(ခ) စစ်တပ်၏ NCA ချိုးဖောက်မှုများ

စစ်ကောင်စီသည် အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းတွင် NCA ပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်များကို ဆိုးရွားစွာ ချိုးဖောက်ခဲ့ကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။ အဓိက ချိုးဖောက်မှုများမှာ-

• ပြည်သူလူထုကို အကြမ်းဖက်ခြင်း – ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒပြသူများကို ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ မတရားဖမ်းဆီးနှိပ်စက်ခြင်း။
• အရပ်သားပစ်မှတ်များကို တိုက်ခိုက်ခြင်း – လက်နက်ကြီးများဖြင့် လူနေရပ်ကွက်များသို့ ရမ်းသမ်းပစ်ခတ်ခြင်း။
• လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများ – စစ်ကိုင်းတိုင်းနှင့် ကချင်ပြည်နယ်ရှိ စစ်ဘေးရှောင်စခန်းများကဲ့သို့ အရပ်သားနေရာများကို ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ပြည်သူရာနှင့်ချီ သေဆုံးခဲ့သည်။

(ဂ) လက်မှတ်ထိုးအဖွဲ့များ၏ ရပ်တည်ချက် ကွဲပြားမှု

အာဏာသိမ်းမှုအပြီးတွင် NCA လက်မှတ်ရေးထိုးထားသည့် အဖွဲ့ (၁၀) ဖွဲ့၏ ရပ်တည်ချက်မှာ သိသိသာသာ ကွဲပြားသွားခဲ့သည်။

တော်လှန်ရေးတွင် ပါဝင်တိုက်ခိုက်နေသောအဖွဲ့များဖြစ်ကြသော KNU, CNF, ABSDF တို့သည် NCA ပျက်ပြယ်ကြောင်း ကြေညာပြီး စစ်ကောင်စီကို တိုက်ခိုက်နေသည်။ PNLO နှင့် NMSP မှ ခွဲထွက်လာသည့် NMSP-AD တို့လည်း တော်လှန်ရေးတွင် ပါဝင်နေသည်။

ကျန်ရှိသော အဖွဲ့များအနေဖြင့် RCSS သည် လက်နက်ကိုင်အင်အား တောင့်တင်းသည့် တစ်ခုတည်းသော လက်ကျန်အဖွဲ့ဖြစ်ပြီး၊ DKBA နှင့် KNU-PC တို့မှာ KNU မှ ခွဲထွက်အဖွဲ့ငယ်များသာ ဖြစ်သည်။ ALP သည် စစ်ကောင်စီ၏ ပြည်သူ့စစ်အဖြစ် ရပ်တည်နေပြီး LDU မှာလည်း အတွင်းပိုင်းကွဲပြားမှုများ ရှိနေသည်။

၄။ NCA ၁၀ နှစ်ပြည့် အခမ်းအနား နှင့် သက်ဆိုင်သူများ၏ တုံ့ပြန်မှု

(က) စစ်ကောင်စီ၏ ရည်ရွယ်ချက်

စစ်ကောင်စီသည် NCA ၁၀ နှစ်ပြည့် အခမ်းအနားကို ကြီးကျယ်ခမ်းနားစွာ ကျင်းပခြင်းဖြင့် အောက်ပါရည်ရွယ်ချက်များကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် ကြိုးပမ်းနေသည်။

• NCA သည် အသက်ဝင်နေဆဲဖြစ်ကြောင်း ပြသ၍ နိုင်ငံတကာနှင့် ပြည်တွင်းတွင် တရားဝင်မှု ရရှိရန်။
• ၎င်းတို့စီစဉ်နေသည့် ရွေးကောက်ပွဲအပြီးတွင် NCA ဇာတ်လမ်းကို ပြန်လည်စတင်ရန် ပြင်ဆင်ခြင်း။
• NCA သည် ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေမှ ဆင်းသက်လာခြင်းကြောင့် ၎င်းကို ဆုပ်ကိုင်ထားခြင်းဖြင့် ၂၀၀၈ ဥပဒေကို ဆက်လက်အသက်သွင်းရန်။

(ခ) တိုင်းရင်းသားတော်လှန်ရေးအဖွဲ့များ၏ ကန့်ကွက်မှု နှင့် နိုင်ငံတကာအား တိုက်တွန်းချက်

KNU, CNF, ABSDF, PNLO, NMSP-AD နှင့် LDU တို့ပါဝင်သော အဖွဲ့ (၆) ဖွဲ့က ပူးတွဲကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ကာ စစ်ကောင်စီ၏ NCA ၁၀ နှစ်ပြည့် အခမ်းအနားကို မတက်ရောက်ရန် ကုလသမဂ္ဂ၊ အာဆီယံနှင့် နိုင်ငံတကာသံတမန်များကို တိုက်တွန်းခဲ့သည်။ တက်ရောက်ခြင်းသည် ပြည်သူလူထုကို နေ့စဉ်သတ်ဖြတ်နေသည့် စစ်အုပ်စုကို ထောက်ခံရာရောက်သည်ဟု ကြေညာချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

(ဂ) နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်း၏ ရပ်တည်ချက်

ကုလသမဂ္ဂနှင့် အနောက်နိုင်ငံများသည် စစ်ကောင်စီ၏ စစ်ရာဇဝတ်မှုများကြောင့် NCA ပျက်ပြယ်ပြီဟု ယူဆကာ အခမ်းအနားကို သပိတ်မှောက်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော် မြန်မာနိုင်ငံနှင့် နယ်နိမိတ်ချင်းထိစပ်နေသော တရုတ်၊ အိန္ဒိယ၊ ထိုင်းနိုင်ငံတို့မှ ကိုယ်စားလှယ်များ တက်ရောက်ခဲ့သည်။ တရုတ်၏ ဖိအားကြောင့် UWSA, NDAA နှင့် SSPP ကဲ့သို့သော မြောက်ပိုင်းအဖွဲ့အချို့ ဖွင့်ပွဲအခမ်းအနားသို့ ဟန်ပြအနေဖြင့် တက်ရောက်နိုင်သည်။

၅။ မြန်မာ့ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် အနာဂတ်လမ်းကြောင်းများ

(က) စစ်ကောင်စီ၏ NCA လမ်းကြောင်း

စစ်ကောင်စီသည် ကျရှုံးပြီးဖြစ်သော NCA နှင့် ၎င်းတို့အသက်သွင်းလိုသော ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို အခြေခံသည့် ငြိမ်းချမ်းရေးလမ်းကြောင်းကို ဆက်လက်ကိုင်စွဲရန် ကြိုးပမ်းနေသည်။ ဤလမ်းကြောင်းသည် ပြောင်းလဲသွားသော နိုင်ငံရေးအခြေအနေများနှင့် ကိုက်ညီမှုမရှိတော့ဘဲ အလုပ်ဖြစ်နိုင်ခြေမရှိဟု သုံးသပ်ကြသည်။

(ခ) တော်လှန်ရေးအင်အားစုများ တောင်းဆိုသည့် လမ်းစဉ်သစ်

တော်လှန်ရေးအင်အားစုများနှင့် သုံးသပ်သူအများအပြားက NCA လမ်းကြောင်းသည် အလုပ်မဖြစ်တော့သည့်အတွက် လမ်းစဉ်သစ်တစ်ခု ရှာဖွေရန် လိုအပ်ကြောင်း တောင်းဆိုကြသည်။ အဆိုပါလမ်းစဉ်သစ်အတွက် အောက်ပါအချက်များကို ကြိုတင်အကောင်အထည်ဖော်ရန် လိုအပ်သည်ဟု ဆိုသည်။ (၁) စစ်ကောင်စီက ပြည်သူလူထုနှင့် တော်လှန်ရေးအင်အားစုများအပေါ် တိုက်ခိုက်မှုများကို ရပ်တန့်ပြီး နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားအားလုံးကို ခြွင်းချက်မရှိ ပြန်လွှတ်ပေးရန်။ (၂) တစ်နိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာဖြင့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲကြောင်း တရားဝင်ကြေညာရန်။ (၃) အာဆီယံ သို့မဟုတ် ကုလသမဂ္ဂကဲ့သို့သော ကြားနေအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုက ကမကထပြုပြီး နှစ်ဖက်စလုံးက လက်ခံနိုင်သည့် ကြားနေနိုင်ငံတစ်ခုတွင် ဆွေးနွေးပွဲများ ကျင်းပရန် အာသီသရှိကြသည်။

(ဂ) သုံးသပ်ချက် နှင့် ကောက်ချက်

မြန်မာ့ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်၏ အဓိကအတားအဆီးမှာ စစ်တပ်၏ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို အသေဆုပ်ကိုင်ထားမှုနှင့် နိုင်ငံရေးတွင် ၎င်းတို့၏ အခန်းကဏ္ဍကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းလိုမှုဖြစ်သည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ်နောက်ပိုင်းတွင် PDF များအပါအဝင် တော်လှန်ရေးအင်အားစုသစ်များ သိန်းနှင့်ချီ၍ ပေါ်ထွက်လာပြီး စစ်ကောင်စီတပ်များ အင်အားယိုင်နဲ့လာချိန်တွင် ယခင် NCA ပုံစံဟောင်းဖြင့် ငြိမ်းချမ်းရေးကို ဖော်ဆောင်ရန်မှာ လက်တွေ့မကျတော့ပေ။ ယုံကြည်မှု လုံးဝပျက်သုဉ်းနေပြီး စစ်ရေးအခြေအနေများ ပြောင်းလဲသွားပြီဖြစ်သောကြောင့် စစ်မှန်သော ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေးကို ဦးတည်သည့် နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲများအတွက် လမ်းကြောင်းသစ်တစ်ခုကို မလွဲမသွေ ရှာဖွေရမည် ဖြစ်သည်။