ဥရောပပါလီမန်က ထုတ်ပြန်လိုက်သည့် မြန်မာ့အရေးဆိုင်ရာ သိရှိထားရမည့် အချက် ၅ ချက်

မာံသဟာဲ (မင်းစဟိုင်း) ရေးသားသည်။

ပဏာမ

မြန်မာ့အရေးနှင့် ပတ်သက်၍ နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်း၏ တိတ်ဆိတ်မှုသည် ငြိမ်းချမ်းရေးကို ဆောင်ကြဉ်းပေးခဲ့ခြင်းမရှိဘဲ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများအတွက် အကာအကွယ်ပေးသလို ဖြစ်ခဲ့သည်။ အမှန်တကယ် ပြည်သူများ၏ ဒုက္ခနယ်ပယ်မှာ နေ့စဉ်နှင့်အမျှ ကြီးထွားလျက်ရှိသည်။ ပြီးခဲ့သည့် နိုဝင်ဘာလ ၂၅ ရက်နေ့က ဥရောပပါလီမန်မှ ထုတ်ပြန်ခဲ့သော မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အသေးစိတ်ဆုံးဖြတ်ချက်များ ပါဝင်သော အစီရင်ခံစာတစ်စောင်သည် လက်ရှိအခြေအနေနှင့် ပတ်သက်၍ တုန်လှုပ်ဖွယ်ရာ အမှန်တရားများကို ဖော်ထုတ်ပြသခဲ့သည်။ ဤဆောင်းပါးသည် အဆိုပါ တရားဝင်အစီရင်ခံစာမှ အထူးသတိပြုဖွယ်ရာနှင့် အရေးအကြီးဆုံး အချက်ငါးချက်ကို ကောက်နုတ်တင်ပြခြင်း ဖြစ်သည်။ ဤအချက်များသည် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်မှစ၍ ဆိုရှယ်မီဒီယာ အသုံးပြုမှုအထိ ရနိုင်သမျှသော နည်းလမ်းတိုင်းကို လက်နက်သဖွယ် အသုံးချကာ အာဏာတည်မြဲရေးအတွက် စနစ်တကျ ကြိုးပမ်းနေသည့် စစ်အာဏာရှင်တို့၏ ရက်စက်မှုကို ဖော်ပြနေပါသည်။

ဥရောပပါလီမန် အစီရင်ခံစာမှ အဓိက ကောက်နုတ်ချက် ၅ ချက်

၁။ စာရင်းအင်းမှလာသော ကိန်းဂဏန်းအချက်အလက်များ

အစီရင်ခံစာပါ ကိန်းဂဏန်းများသည် စစ်အာဏာသိမ်းမှု၏ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်း မည်မျှကြီးမားသည်ကို ထင်ရှားစွာ ပြသနေသည်။ ဤသည်မှာ ကိန်းဂဏန်းသက်သက်မဟုတ်ဘဲ ပြည်သူများ၏ ဆင်းရဲဒုက္ခကို ပြောပြနေသည့် ဇာတ်လမ်းတစ်ပုဒ်ပင် ဖြစ်သည်။

• အာဏာသိမ်းပြီးချိန်မှစ၍ ဖမ်းဆီးခံရသူ ၃၀,၀၀၀ နီးပါး ရှိပြီး၊ ၂၀၂၅ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလအထိ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသား ၂၂,၀၀၀ ကျော် ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းခံထားရသည်။
• အာဏာသိမ်းပြီးနောက် အရပ်သားပြည်သူ ၇,၃၀၀ ဦးထက်မနည်း သေဆုံးခဲ့ပြီး၊ ထိန်းသိမ်းခံထားရစဉ် သေဆုံးသူ ၁,၈၅၃ ဦးထက်မနည်း ရှိခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလမှ ဇူလိုင်လအတွင်း အကျဉ်းထောင်များ၌ နောက်ထပ် လူ ၇၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့ရာ အခြေအနေမှာ တိုး၍ ဆိုးရွားလာနေကြောင်း ပြသနေသည်။
• လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခနှင့် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများကြောင့် နေရပ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးရသူ ၃.၆ သန်းခန့် အထိ ရှိလာခဲ့သည်။
• ၂၀၂၅ ခုနှစ် မတ်လ ငလျင်လှုပ်ခတ်ပြီးနောက် လူသားချင်းစာနာမှု အကူအညီလိုအပ်သူ အရေအတွက်မှာ ၂၁.၉ သန်း အထိ တိုးမြင့်လာခဲ့သည်။

ဤသည်တို့မှာ ပဋိပက္ခ၏ မတော်တဆ ထိခိုက်သေဆုံးမှုများ မဟုတ်ပါ။ ၎င်းတို့သည် မိမိတို့၏ ပြည်သူများကိုပင် ခြေမှုန်းရမည်ဟု ရှုမြင်သော စစ်အာဏာရှင်လုပ်ရပ်၏ ရလဒ်များသာ ဖြစ်သည်။

၂။ သဘာဝဘေးကို လက်နက်သဖွယ် အသုံးချခြင်း

လက်ရှိဖြစ်ပွားနေသော လူသားချင်းစာနာမှု အကျပ်အတည်းကို ပိုမိုဆိုးရွားစေသည့် ဖြစ်ရပ်မှာ ၂၀၂၅ ခုနှစ် မတ်လအတွင်း လှုပ်ခတ်ခဲ့သော ငလျင်ဘေးအလွန်ကာလတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။

ပြင်းအား ၇.၇ ရှိသော အင်အားပြင်းငလျင်ကြီးတစ်ခု လှုပ်ခတ်ခဲ့ပြီးနောက် စစ်ကောင်စီတပ်များသည် လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ အကူအညီပေးရေး လမ်းကြောင်းများကို တမင်တကာ ပိတ်ဆို့ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်သားများကို ခြိမ်းခြောက်ငွေညှစ်ခြင်း၊ ဆေးဝါးထောက်ပံ့ရေး ပစ္စည်းများကို သိမ်းယူခြင်းများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ထို့ထက်ပို၍ ရက်စက်သည်မှာ ဘေးဒဏ်သင့်ဒေသများတွင် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများနှင့် လက်နက်ကြီးများဖြင့် ပစ်ခတ်မှုများကို ဆက်လက်ပြုလုပ်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ ဤလုပ်ရပ်များကြောင့် ၂၀၂၅ ခုနှစ်သည် “အာဏာသိမ်းပြီးနောက် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုဖြင့် လူအသေအပျောက် အများဆုံးနှစ်” ဖြစ်လာခဲ့ကြောင်း အစီရင်ခံစာက ကောက်ချက်ချထားသည်။

၃။ ဒစ်ဂျစ်တယ် ဖိနှိပ်မှုနောက်ကွယ်၊ Facebook ပေါ်က Like တစ်ချက်ကြောင့် ဖမ်းဆီးခံရခြင်း

စစ်ကောင်စီသည် အွန်လိုင်းပေါ်မှ ဝေဖန်မှုများကို ပြင်းထန်စွာ နှိပ်ကွပ်လျက်ရှိသည်။ ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သော “ပါတီစုံဒီမိုကရေစီ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကို နှောင့်ယှက်၊ တားဆီး၊ ဖျက်ဆီးခြင်းမှ ကာကွယ်ရေးဥပဒေ” ကဲ့သို့သော ပြင်းထန်သည့် ဥပဒေများသည် ရွေးကောက်ပွဲ လုပ်ငန်းစဉ်ကို ဝေဖန်သူတိုင်းအား ရာဇဝတ်မှုအဖြစ် သတ်မှတ်သည်။ ပြစ်ဒဏ်များမှာ ထောင်ဒဏ် အနှစ် ၂၀ မှ သေဒဏ်အထိ ပြင်းထန်သည်။

အစီရင်ခံစာတွင် တုန်လှုပ်ဖွယ်ရာ ဥပမာများမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖော်ပြထားသည်။

• ၂၀၂၅ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၉ ရက်နေ့တွင် ရှမ်းပြည်နယ်၊ တောင်ကြီးမြို့၌ နေသွေး ဆိုသူသည် စစ်ကောင်စီကို ဝေဖန်သည့် Facebook ပို့စ်တစ်ခုတင်ခဲ့မှုအတွက် အလုပ်ကြမ်းနှင့် ထောင်ဒဏ် ခုနစ်နှစ် ချမှတ်ခံခဲ့ရသည်။
• ၂၀၂၅ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၂၉ ရက်နေ့တွင် ရုပ်ရှင်ဒါရိုက်တာ နှစ်ဦးတို့သည် ရွေးကောက်ပွဲ ဝါဒဖြန့်ရုပ်ရှင်တစ်ခုကို ဝေဖန်ထားသည့် Facebook ပို့စ်တစ်ခုကို ‘like’ ခဲ့ရုံမျှဖြင့် ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရသည်။

ဤလုပ်ရပ်များသည် သဘောထားကွဲလွဲမှုကို နှိပ်ကွပ်ခြင်းမျှသာမကပါ။ လူ့အဖွဲ့အစည်းကို အစိတ်စိတ်အမြွှာမြွှာ ကြိုတင်ခွဲထုတ်ပြီး စုပေါင်းလှုပ်ရှားမှု သို့မဟုတ် စုပေါင်းတွေးခေါ်မှုကိုပင် အသက်အန္တရာယ်ရှိသော လုပ်ရပ်ဖြစ်အောင် ဖန်တီးခြင်းဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့၏ အတုအယောင်ရွေးကောက်ပွဲအတွက် မဖြစ်မနေ လိုအပ်သော အကြိုပြင်ဆင်မှုတစ်ခုပင် ဖြစ်သည်။ နောက်ဖော်ပြမည့် နိုင်ငံရေး လှည့်စားမှုအတွက် ဥပဒေဆိုင်ရာ အခြေခံအုတ်မြစ်ကို ဤဥပဒေများဖြင့် ချမှတ်ထားခြင်းဖြစ်ပြီး မဲတစ်ပြားမှ မပေးရသေးခင် တရားဝင်အတိုက်အခံဟူသမျှကို ဖယ်ရှားရှင်းလင်းရန် ရည်ရွယ်သည်။

၄။ ဒီမိုကရေစီအယောင်ဆောင်ခြင်း – ရွေးချယ်စရာမရှိသော “ရွေးကောက်ပွဲ”

၂၀၂၅ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလနှင့် ၂၀၂၆ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလတို့တွင် ကျင်းပရန် စီစဉ်ထားသော ရွေးကောက်ပွဲများကို စစ်အာဏာရှင်စနစ်အား တရားဝင်မှု အယောင်ဆောင်ရန် ကြိုးပမ်းမှုတစ်ခုအဖြစ် ဥရောပပါလီမန်က ပြတ်သားစွာ ပယ်ချထားသည်။

အဆိုပါရွေးကောက်ပွဲများကို စနစ်တကျ ဖိနှိပ်မှုများ၊ အတိုက်အခံခေါင်းဆောင်များကို အစုလိုက်အပြုံလိုက် ဖမ်းဆီးမှုများနှင့် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (NLD) အပါအဝင် နိုင်ငံရေးပါတီ ၄၀ ကျော်ကို ဖျက်သိမ်းထားသည့် အခြေအနေတွင် ကျင်းပရန် စီစဉ်နေခြင်းဖြစ်သည်။ ဤသည်မှာ “အာဏာရှင်ဆန်သော တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးဝါဒ” (autocratic legalism) ၏ စံပြဥပမာတစ်ခု ဖြစ်သည်။ ဥပဒေနှင့် ရွေးကောက်ပွဲများ၏ အပေါ်ယံ အခွံကို အသုံးပြု၍ ဒီမိုကရေစီကို အားပေးရန်မဟုတ်ဘဲ မယိမ်းမယိုင်သော စစ်အာဏာရှင်စနစ်အတွက် တရားဝင်မှု အတုအယောင် မျက်နှာဖုံးပါးပါးလေးတစ်ခု ပေးရန်သာ ဖြစ်သည်။ ဒီမိုကရေစီသို့ မှန်ကန်စွာ သွားရာလမ်းသည် စစ်ကောင်စီက အတုအယောင်ရွေးကောက်ပွဲများ ကျင်းပခြင်းမဟုတ်ဘဲ အာဏာစွန့်လွှတ်မှသာ ဖြစ်နိုင်မည်ဟု ဆုံးဖြတ်ချက်တွင် အခိုင်အမာ ဖော်ပြထားသည်။

၅။ ရိုဟင်ဂျာတို့၏ နက်ရှိုင်းလာသော အိပ်မက်ဆိုး – အကျပ်အတည်းထဲမှ အကျပ်အတည်း

အစီရင်ခံစာသည် ကာလရှည်ကြာ ခံစားနေရပြီး ပိုမိုဆိုးရွားလာနေသော ရိုဟင်ဂျာလူနည်းစု၏ အတိဒုက္ခကို မီးမောင်းထိုးပြထားသည်။ ရိုဟင်ဂျာများသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် နိုင်ငံမဲ့ဖြစ်နေသော အကြီးဆုံးလူဦးရေ အစုအဝေးဖြစ်ပြီး ၁၉၈၂ ခုနှစ် နိုင်ငံသားဥပဒေအရ နိုင်ငံသားအဖြစ်မှ ဆက်လက်ငြင်းပယ်ခံနေရသည်။

၂၀၂၄ ခုနှစ်မှစ၍ ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း အကြမ်းဖက်မှုများ သိသိသာသာ ပြင်းထန်လာခဲ့ပြီး၊ ထိုဒေသတွင် ကျန်ရှိနေသေးသော ရိုဟင်ဂျာ ၆၀၀,၀၀၀ မှာ စစ်ကောင်စီ၊ ရက္ခိုင့်တပ်တော် (AA) နှင့် ရိုဟင်ဂျာလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များကြား ပိတ်မိနေသည်။ အဆိုပါ အဖွဲ့များအားလုံးသည် ပြင်းထန်သော လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများတွင် ပါဝင်ပတ်သက်နေကြပြီး၊ အစီရင်ခံစာအရ ၎င်းတို့တွင် လူအစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ ရိုဟင်ဂျာအမျိုးသားနှင့် လူငယ်များအား အဓမ္မစစ်သားစုဆောင်းခြင်း၊ ခေါင်းဖြတ်သတ်ခြင်း၊ ရိုဟင်ဂျာနှင့် ရခိုင်ရွာများကို မီးရှို့ဖျက်ဆီးခြင်း၊ နှင့် အရပ်သားများအား ဒရုန်းဖြင့် တိုက်ခိုက်ခြင်း တို့ ပါဝင်သည်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံတွင် ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည် တစ်သန်းနီးပါး ဆက်လက်ခိုလှုံနေရပြီး “ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ရန်ပုံငွေများ သိသိသာသာ ပြိုလဲကျဆင်းလာမှု” ကြောင့် ၎င်းတို့၏ အခြေအနေမှာ အကျပ်အတည်းဆိုက်နေသည်။ ငလျင်ဘေးကို မိမိတို့ ပြည်သူများအား ဆန့်ကျင်သည့် လက်နက်အဖြစ် အသုံးချခဲ့သကဲ့သို့ပင်၊ စစ်ကောင်စီသည် ကာလရှည်ကြာ ရိုဟင်ဂျာအကျပ်အတည်းကို ဆက်လက်အသုံးချကာ၊ မိမိတို့သာလျှင် တည်ငြိမ်မှုကို ပေးနိုင်သည်ဟု အခွင့်ကောင်းယူနိုင်မည့် ပရမ်းပတာ အခြေအနေတစ်ခုကို တမင်တကာ ဖန်တီးလျက်ရှိသည်။

နိဂုံး- ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အာရုံစိုက်မှုအတွက် တောင်းဆိုသံ

အချုပ်အားဖြင့်ဆိုသော် မြန်မာနိုင်ငံ၏ လက်ရှိအခြေအနေသည် စစ်ကောင်စီ၏ စနစ်တကျ ရက်စက်မှုများ၊ နိုင်ငံရေးဖိနှိပ်မှုများနှင့် ကြီးမားသော လူသားဒုက္ခများဖြင့် ပုံဖော်ထားသည့် ဘက်ပေါင်းစုံမှ အကျပ်အတည်းတစ်ခု ဖြစ်သည်။ ဥရောပပါလီမန်၏ အစီရင်ခံစာသည် ဤအမှန်တရားများကို မျက်ကွယ်ပြု၍ မရနိုင်ကြောင်း ရှင်းလင်းစွာ သက်သေပြလျက်ရှိသည်။

ဤအခြေအနေများကြောင့် စဉ်းစားစရာ မေးခွန်းတစ်ခု ထွက်ပေါ်လာသည်။ ဥရောပ ပါလီမန်ကဲ့သို့ မြန်မာ့အရေးအတွက် အသံထွက်ပေးနေချိန်တွင် လွတ်လပ်မှု၊ ဂုဏ်သိက္ခာနှင့် ကြောက်ရွံ့ခြင်းကင်းသော အနာဂတ်အတွက် ရုန်းကန်နေရသော မြန်မာပြည်သူများအပေါ် အခြားနိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းတို့၏ အခန်းကဏ္ဍကား မည်သည့်နေရာတွင် ရှိနေပါသနည်း။